Son dakika: Bakan Ersoy CNN Türk'te açıkladı: Bolu Belediyesi oteli ihbar etmeliydi

Türkiye Bolu’da 78 kişinin hayatını kaybettiği yangının yasını tutuyor. Hangi ihmaller felaketi getirdi? Facianın bir daha yaşanmaması için Türkiye genelinde hangi tedbirler alınacak? Ahmet Hakan Tarafsız Bölge'de sordı, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ilk kez CNN TÜRK'te cevapladı. Bakan Ersoy'un açıklamaları özetle şöyle:

İçişleri Bakanımızla beraber olay yerini bölgesine intikal ettik. Gelir gelmez olay yerini incelemelerde bulunduk, tespitlerde bulunduk. Ve sonrasında kriz masasında değerlendirmelerde bulunduk. İlerleyen saatlerde durum netleşmeye başladıktan sonra akşama doğru bir basın toplantımızı yaptık. Süreci ilgili bilgilendirme yapmak için. Ben o gün basın toplantısından önce Bolu Belediye Başkanı Tanju Bey basına yetkiler ve belgelendirmelerle ilgili iki kere açıklamada bulunduğu için ben de basın toplantısı sırasında yangın yeterlik belgesi ve yetkilerle ilgili kısa bir açıklamada bulunmak zorunda kaldım. Biliyorsunuz 78 tane canımızı bugün kaybettik. Ben de bir babayım, benim de iki tane küçük evladım var. Başlarına en ufak bir şey gelse, kıllarına bir zarar gelse hepimiz üzülürüz. İnsanlar evlatlarını kaybettiler, yakınlarını kaybettiler, ailelerin tamamını kaybettiler. Bu kadar acılı bir süreçti. İnsanlar kimliklendirmeler bitmeden cenazelerini teslim almadan, defin süreçleri tamamlanmadan açıkçası kanal kanal dolaşmak istemedim.

Aslında birkaç gün daha bekleyecektim. Ama o kadar çok bilgi kirliliği ve yanlış bilgilendirmeler, hatalı bilgilendirmeler olmaya başladı ki.

TURİZM MERKEZİNDE YETKİ KİMDE?

Turizm merkezinde yetki kimde önce bir açıklamak istiyorum. Turizm merkezi ne demek? Turizm açısından potansiyeli olan bölgelerde, Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde turizm merkezleri ilan edilir. İki tane önemli yetki bakanlığa geçer. Bunların bir tanesi, imar planları yapma yetkisi turizm bakanlığına geçer. İkincisi de, turizm amaçlı kamu arazilerin tahsili yetkisi alır bakanlık.İlave aldığı, turizm merkezi olması ile birlikte aldığı yetki bu aslında. İki önemli yetkisi bu.

Bunun dışında bir yetki almıyoruz. Yani şöyle, turizm merkezi olsa da, olmasa da, bir binanın ruhsatlanma, yani yapım ruhsatı ve iskan yetkisi yine turizm merkezinde de olsa, olmasa da, belediye mücavir alanı içindeyse belediyelerde, eğer belediye mücavir alanı dışındaysa il özel idarelerinde oluyor. Ruhsat ve iskan yetkisi il özel idarede. Alanın genelinden de il özel idare yetkili. İl özel idare yetkili. Yani Turizm Bakanlığı yetkili değil.

2021 öncesi, biz bir kanun değişikliğine gittik, 2021 sonrasında için. Belediye belgeli oteller vardı. İş yeri açma çalışma ruhsatıyla çalışıyordu. Bir de belediye belgeli artı bakanlık belgeli oteller vardı. Yani hem iş yeri açma çalışma ruhsatı alıyorsunuz, hem de bakanlıktan turizm belgesi, işletme belgesi alıyorsunuz. Şimdi, aradaki fark nedir diyorsanız, yani biz bakanlık zaten öncelikli olarak yine belediye belgesini şart koşuyoruz. Siz belediye belgesini tedarik ettikten sonra işletme ruhsatı verin. 2021'den itibaren dedik ki biz turizm çok büyüyor. Konuya, stratejilerin hepsine bizim hakim olmamız gerekiyor. Ve dedik ki bundan sonra sadece belediye belgeli olmasın, bütün belediye belgeli otellerde belediye belgesinin yanı sıra bakanlıktan turizm işletmesi belgesi alsın.

Turizm işletme belgesi almanın birinci kriteri... Belediye. Zaten belediye belgesini alması. Yani ona iş yeri açma, çalışma usulü tutuyoruz. Yani inşaat yaparken usulatını da oradan alacak, inşaat tuttuktan sonra iskanını da oradan alacak.

GÜVENİLİR TURİZM SERTİFİKASYONU

Güvenilir Turizm sertifikasyonu belgesinden bahsediyoruz. Güvenilir Turizm belgesi nedir? Bizim COVID zamanında seyahat trafiğini açık tutmak için hijyen ve sağlık koşulları ile ilgili, özellikle COVID ile ilgili, yerleştirdiğimiz bir sertifikasyondu biliyorsunuz. Bu geçici bir sertifikasyon işlemiydi. COVID süreci için geçerliydi. COVID sürecinde zorunlu bir sertifikasyondu. COVID süreci bittikten sonra bu zorunluluk kaldırıldı. Bir de son zamanlarda bu tartışma var. Bir tane şu anda zorunlu tuttuğumuz sürdürülebilir turizm sertifikasyonu. Bakın sürdürülebilir turizm sertifikasyonu, biz biliyorsunuz Paris İklim Antlaşması'nın tarafı olduk. Paris İklim Antlaşması'nın yükümlülükleri gereği, konaklama tesislerinin de belli bir süreçte sıfır karbon ayak izi ve sürdürülebilirlik aşamalarına ulaşması gerekiyor. Bu açıdan sürdürülebilir turizm sertifikasyonu başlatıldı. Üç aşama ve sürdürülebilir turizm sertifikasyonu neyi içeriyor diyorsanız, çevre, iklim şartları, çevre, atık yönetimi ve sıfır karbon ayak iziyle ilgili yapılması gereken adımları. Yani konunun bina güvenliği ile yangının alakası yok.

Turizm tesisinin kaç yıldız olduğu, 3, 4, 5 yıldız gibi belirlenen sınıfın devam edip etmeyeceği, yani yıldızının niteliğini belirliyoruz. Verilen hizmetin nitelikli olmasıyla tesisin temiz ve bakımlı olmasına bakıyoruz. Lokanta, spa, lobi gibi genel yerlere yatak odalarının asgari şartlarının sağlanmasına bakıyoruz. Tür ve sınıfına göre oda sayılarının yeterli olmasına bakıyoruz. Yani minimum bir oda sayısı gerekiyor türlere göre. Bir de maksimum yatak kapasitesi var. Otel içerisinde kapasite fazlası yatak bulunup bulunmadığı. Yani minimum maksimum kapasitesine de bakıyoruz. Tesis türünün tespitine.

3 YILDA 4380 TESİS KAPANDI

Biz de nitelikleri ve sınıflandırması ile ilgili denetimleri yapıyoruz. İkisini birleştirip işletme belgesini oluşturmuş oluyoruz.2021'den sonra, 2022 öncesi, biz kanun değişikliği yaptık ya, süreç bize geçti, sorgulama yetkisi, belgeleriniz tamam mı diye, 2022'ye kadar, 80'lerde başlayan 40 yıllık bir süreçte, Turizm Bakanlığı 2020'ye kadar yaklaşık 100 tesis kapatmış. Nereden ne zamana kadar? 80'lerden 2022 yılına kadar. 2022'den günümüze kadar 3 yıllık süreçte 4380 tesis kapatıldı. Bu yeterlilikleri oluşturamadıkları için.

Soru: Sizin yetkilendirdiğiniz yani yangını denetlemek üzere yetkilendirilmiş özel şirket var mı Türkiye'de?

Türkiye'de özel danışmanlık şirketleri var ama yangın yeterlik belgesi verme yetkisi resmi olarak, resmi kurum olarak sadece itfaiyelerde var. Başka hiçbir kurum itfaiyeler dışında yangın yeterlik belgesi veremez. Yani bizim bakanlıklarımız, resmi kurumların hiçbiri sadece bizim bakanlığımızla değil, bunu kabul etmez. Eğer bir yangın yeterlik belgesi gerekiyorsa bir yer için mutlaka ilgili itfaiyesinden alınması gerekiyor.

İTFAİYE DIŞINDAN GELEN BİR BELGEYİ BAKANLIK KABUL ETMEZ

Başka yer yok. Başka belge alabileceğiniz başka bir kurum yok. Alsanız bile geçerli yok. Yani bakanlık kabul etmez. Veya ilgili bir üst merci olan, iş yer açma çalışma hususatını düzenleyecek olan... Özel idare. Özel idaresi de mücadele alan içinde olsanız belediye de kabul etmez.

Soru: Otelin Sahibi, bundan 40 gün önce, yani bu faciadan 40 gün önce, Bolu Belediyesi'ne başvuruda bulunuyor. Diyor ki, benim otelimi yangın açısından raporla diyor. Bunu kendi başına mı yapıyor yoksa bunu yapmak zorunda mı? Yani otel sahibi ne yapmak istiyor, neden gidiyor Bolu Belediyesi'ne?

Muhtemelen yeni bir işletme açacaktır. Bir yenilik yapmıştır veya işletme değişikliğine gitmiştir. O zaman tekrar talep etmesi gerekir.

BOLU BELEDİYESİ'NİN BULDUĞU 8 KUSUR

Tahliye çıkışları yazıyor. Işıklı yönlendirme levhaları, hani koridorlarda ve tesis için ışıklı yönlendirme levhaları lazım acil durumda. Binada acil aydınlatma, elektrik kesildiğinde kendi kendine giren sistemi kastediyordur. Elektrik tesisatının uygunluğu, söndürme gereçleri talimatları, algılama sistemleri ve yangın alarmı, paratoner, duman havalandırma ve tahliyesi, hani bu sadece koridorlar, sosyal mekanlar değil, merdivenler için de geçerli olan, Tahliye gibi 8 tane asli eksiklik buluyor. Bolu Belediyesi. Bolu Belediyesi tespit yapıyor.

Bu tespiti yaptıktan sonra aslında geri çekme olayı diye bir şey olamaz. Çünkü bu tesisin genelinde bulunmuş eksiklik. Normalde böyle bir eksiklik yapıldıktan sonra siz bunu, normalde bu belgenin verileceği üst makamlar arası veya buranın iş yeri açma çalışma ruhsatını veren. İl özel idaresi. Mutlaka il özel idaresine veya son belgesi olan, işletme belgesine veren Kültür ve Turizm Bakanlığı'nı bilgilendirmeniz gerekiyor.

Yani o belgeyi ilk kurum olarak o düzenliyor. Yetersiz dediği andan itibaren zaten İl Özel idaresi, bakanlığa bile sorma gereği duymadan hemen şey isteyecekti, düzeltemediği için kapatma verecekti. Yani iş yeri açma çalışma ruhsatını iptal edecekti.

OTELİ MÜHÜRLEME YETKİSİ KİMDE?

İl Özel idaresinin yetkisi var. İş yer açma çalışma ruhsatını iptal ettiği için gidip kapatabilir.

Yargınlama sonucunda netleşecek diyorum, yargının vereceği net bir karar, neyse o olacak. Ama kanun kısmını yaptırımı bir tarafa bırakıyorum. İtfaiyecilerden daha fazla bir yangının nelere sebebiyet vereceğini bilen bir kurum var mı? Yangınla boğuşan, söndürmek için şehit de veren onlar. İşin ciddiyetini onlar biliyor. Kurum etiği olarak zaten gidip bu işlemi yapması lazım, gönüllü bir şekilde yapması lazım.

Otomatikman kapatma işlemini yapar, bize de bilgi verir, siz de işletme belgesini iptal edersiniz. Ama bize bilgi vermesine bile gerek yok. Kapatma işlemini yapar, bizden sonra da bilgi verir. Orada yetki il özel idare. Yetki odur diyorsunuz. İşleri açma-çalışma ruhsatını veren kuruluşa gitmesi lazım. Oraya gitmesi lazım.

KAFETERYAYA BELGE VERİLMESİ YANLIŞ

Kafeterya otelin dışında deniyor. Hayır otelin dışında değil. Kafeterya direkt ana binanın içinde. Giriş katında. Girişinde, işte belgenin altındaki kroki o. Yani o yangın belgesinin altındaki kroki o. Direkt otelin içinden bağlantısı var. Yani bu krokiyi biz çizmedik, o belgenin, itfaiye belgesinin altındaki kroki o. Zaten ana bina riskli. Siz şimdi ana binanın riskli olduğunu biliyorsunuz, onun içinde başka bir yere de tekrar belge veriyorsunuz. Bu da bence hata. Yani siz ana binanın riskli olduğunu biliyorsunuz, o binadan bitişik olan, o binanın iç içe olan bir yere tekrar belge veriyorsunuz. İkinci, sıkıntılı işlem baktığınız zaman. Yani binanın güvenliğini konuşuyoruz. Ama binanın genel bütünlüğünde siz bir yangın güvenlik prosedürü oluşturuyorsunuz. Yani sonuçta siz diyorsunuz ki, binanın genelini biliyorsunuz. Ama ben bunu görmezden geliyorum, belge geri çekildi diyorsunuz. O güvensiz olan binaya tekrar bir mekan için belge veriyorsunuz. Yani üst üste ikinci hatanızı yapıyorsunuz. Ki otel yanınca orasıda yanıyor.

Şimdi yangın yetkilendirme belgesini veren kurum, aslında verdikten sonra da denetimiyle yetkili. Ama mevzuatta yetkiniz var, zorunlulığunuz yok. Siz hangi periyotlarla gideceğinize, ayda bir de gidebilirsiniz, yılda bir de gidebilirsiniz, iki yılda bir de gidebilirsiniz, bu yetkiyi size bırakmış, bu kararı size bırakıyor mevzuat. Her işletmenin farklı bir şeyi var, sistemi, kurumsallığı, çok iyi bir yangın altyapısı olabilir, belki itfaiyeci biliyordur zaten, ben buna iki yılda bir de gitsem, üç yılda bir de gitsem, olur, sistem çok iyidir, çok yenidir, çok modendir diyebilir. Ya da sistem çok sıkıntılıdır, ben buna her yıl gideceğim der, her ay gideceğim der. Bu işletmenin, bu veren kurumun muhtesinde. Yangın belgesini bir tek itfaiye verebiliyor, bundan sonraki denetimlerinde yapmakla etkili olan birim.

Soru: Yangın açısından denetlemekle mükellef, sorumlu, yetkili kurun neresi?

Yeterlik belgesini veren Bolu İtfaiyesi.

Soru: Bolu Belediyesi'nin denetleme yetkisi var mı?

İş yerlerin denetleme yetkisini yeterlilik belgesini vermesinden kaynaklı alıyor. O sahada, o alanda onun yetkili olduğunun da bir belgesi. Yani o sahada, o bölgede Bolu itfaiyesi yetkili ki bu yeterlilik belgesini veriyor zaten. Peki siz mesela şimdi baktığınızda... Yetki tartışması ortadan kalkmış yeterlilik belgesini verdiği andan itibaren. Yeterlilik belgesini veren itfaiye aynı zamanda... Denetlemeye de yetkilidir.

Yükümlü diye geçmiyor, yetkisi var, denetleme yetkisi var. Ama zorunluluk yok. Tabii zaten şöyle bir şey var, bakın, zorunluluk yok. Yetki var, zorunluluk yok. Hani bu ne demek derseniz tekrar söylüyorum. Yani bunun ne kadar süreyle, periyodla, hangi periyotlarda deneteceği keyfiyeti kuruma, yani itfaiyeye bırakılmış. Ancak, bir parantez açılmış, işletme talep ederse denetlemek zorunda. Yani gelmiyorum diyemez. Ama bu sadece işletme talep ederse gelmek zorunda anlamında değil. Siz yetkiniz var, dilediğiniz zaman, periyotlarda gelip denetim yapabilirsiniz. Ama işletme talep ederse gelmiyorum diyemezsiniz. O zaman zaten mecbursunuz gelip denetim yapmaya.

Benim şahsi düşüncem, zaten bir kurum etiği ve vicdanı açısına baktığınız zaman açıklanabilir bir şey değil. Çünkü her gün o mücadeleyi veren onlar. Doğru mu yangınlar çıktığı zaman? Şehit veren de onlar. Sadece kayıplarla karşılaşmıyorlar, kendileri de şehit verebiliyorlar. Böyle bir ortamda kurumun vicdanı etiğinin kesinlikle böyle bir şeye izin vermemesi gerekiyor.

OTELDE YAPILAN BAKANLIK DENETİMİ

Biz farklı sebeplerle denetledik, biz turizmle ilgili nicelik veya niteliklere bakıyoruz. Ama denetime gitmeden önce bu otelin dosyasına bakıyorum. Ruhsatı var mı? Biz turizmle ilgili nicelik veya niteliklere bakıyoruz. İtfaiye işi çok teknik bir konu. Bizim o kontrolörümüzün o yeterliliğe sahip olma şansı yok. Burada birinci sorumluluk, işletmede. Her yeri korumak istiyorsanız, her yere kontrolör koymak durumundasınız. Yüzde yüz başarı sağlamak mümkün değil. Dava süreci çok önemli. Bu davanın sonucuna göre belki biz de mevzuatlarımızı düzenleyeceğiz.

Son 3 yılda çok yoğun bir çalışma yapıyoruz, bütün belgeleri ısrarlı şekilde istiyoruz. Tamamlayamayanları kapatıyoruz, kapatmaya da devam edeceğiz.

İtfaiye teşkilatı kurmak, İl Özel İdare'den istenecek, orada bir yer gösterilecek. Bu bizim sorumluluk alanımızda değil. İtfaiye'nin yetkisinde. İş yeri açma çalışma ruhsatı varsa itfaiye raporu da vardır. İş yeri açma çalışma ruhsatının yenilenmesi, itfaiye raporunun da yenilenmiş olduğunu gösteriyor.

İHBAR EDİLSEYDİ İŞLETME KAPATILACAKTI

En başından beri söylüyorum. Yangın yeterlilik belgesi sadece itfaiyeden alınır. 12 Aralık'ta tespit etmiş itfaiyede, talebi geri çektirmek yerine bu konuda İl Özel İdare'ye bildirmeniz gerekiyordu. Ana binadaki yetersizliği biliyorsunuz, ihbar edilseydi. Zaten bu işletme kapatılacaktı. Raporu veren kurumların denetleme yetkisi var ancak denetlemek zorunluluk yok. Demek ki belki bir zorunluluk getirilmeli. Belli periyotlarla denetim yapılmalı belki.