‘Misafirlik sona erdi’

Mithat Yurdakul / ANKARA - Beşar Esad yönetiminin devrilmesiyle Türkiye’deki pek çok Suriye vatandaşı ülkesine geri dönmeye başlarken, tersine göçün Suriyelerin yoğun şekilde yaşadığı ve istihdama katıldığı güney bölgelerinde etkisi merak konusu. Yola düşen Suriyelerin büyük kısmını erkeklerin oluşturması dikkat çekiyor. Öncelikle ülkelerinde yaşayan yakınlarına ulaşmayı hedefleyen Suriyelilerin, uygun koşulları oluşturduktan sonra Türkiye’de kalan eş ve çocuklarını da yanlarına almayı planladığı ifade ediliyor. Suriyeli sığınmacıların dönüşü başlarken, pek çoğu Türkiye’deki fabrika ve atölyelerde çalışan Suriyelilerin yaratacağı boşluğun ekonomiye etkisi de gündeme geldi. Gaziantep Ticaret Odası Başkanı Mehmet Tuncay Yıldırım iş gücünde sıkıntı yaşamayacaklarını düşündüğünü söylerken, kentteki kiraların makul seviyeye geleceği öngörüsünde bulundu. Yıldırım, “13 yıldır karşılaştığımız zorlukları, gelecekte var olan riskleri ve çözüm önerilerimizi her platformda yüksek sesle dile getirdik. Bugün gelinen noktada, Suriye’de yaşanan son gelişmeler Ortadoğu’da yeni bir denge arayışını beraberinde getiriyor. Bu durum, bölgemiz ve ülkemiz için stratejik kararların alınacağı bir dönüm noktasıdır. Artık ülkemizde misafir ettiğimiz Suriyelilerin misafirlik sürecinin sona erdiğini kabul etmeliyiz” dedi.

Kiralar düşecek

Suriyelilerin evlerine dönmesinin işgücünde sıkıntıya yol açacağına dair söylemleri doğru bulmadıklarını vurgulayan Yıldırım şöyle devam etti:

“Suriyelilerin güvenli ve gönüllü dönüşleriyle birlikte şehirde kira fiyatlarının daha makul seviyelere geleceğini öngörüyoruz. Böylece hem vatandaşlarımızın barınma ihtiyacını karşılamak kolaylaşacak hem de sosyal huzur sağlanacaktır.”

Mardin Sanayi ve Ticaret Odası Genel Sekreteri Çetin Sasa ise, Mardin’den Suriye’ye yoğun bir geri dönüşün söz konusu olmadığını belirterek, “Gidenler oldu ama buradan kamyonlarla yoğun bir geri dönüş söz konusu olmadı. Gitmek isterler ama ortamın sakinleşmesi gerekiyor” dedi. Mardin’de esnaflık yapan Suriyelilerin bulunduğunu ancak ağırlığın emek yoğun işlerde olduğunu anlatan Sasa, “Çok büyük şirket kurup ticaret yapan yoktu. Bu yüzden geri dönüşün Mardin’i olumsuz etkilemesini beklemiyoruz” ifadelerini kullandı.

Tarım etkilenir

Türkiye Ziraatçılar Derneği Başkanı Hüseyin Demirtaş da, Suriyelilerin yoğun şekilde ülkelerine geri dönmeleri ihtimalinin tarıma etkisini değerlendirdi. Suriyelilerin ağırlıklı olarak Karadeniz’de fındık ve çay, güneyde ise pamuk tarımında çalıştığını anlatan Demirtaş, özellikle büyük çiftliklerde genel idare ve hayvan sağımına kadar Suriyelilerin çalıştığını söyledi. Demirtaş, “Yoğun bir geri dönüşte küçük aile işletmelerini değil, orta ve büyük tarım üreticilerini etkiler” görüşünü dile getirdi.

Yerlikaya: Dönen iki katına çıktı

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyelilerin ülkelerine geri dönme eğilimindeki artışa dikkat çekerek “Hareketlilik başladı, günlük geri dönüş sayısı 1,5 - 2 katına çıktı” dedi. 2024 yılında ortalama aylık 11 bin civarında Suriyelinin ülkesine dönüş yaptığını belirten Yerlikaya, “Günlük 300-350 civarında dönüş vardı. Bir hareketlilik başladı, sayı 1,5 - 2 katına çıktı. Sınır kapılarımızda gönüllü, güvenli ve onurlu geri dönüşler için günlük kapasitemiz 3 bin civarındaydı. Günlük 350-400 kişi geçtiği için bu kapasite yeterliydi. Ancak geçiş sayıları artabileceği için bunu şimdi 15-20 bin kapasiteye çıkarttık” bilgisini verdi. -ASLIHAN ALTAY KARATAŞ / Ankara

KİTLESELDÖNÜŞ DÜŞÜK İHTİMAL...

Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Tüm sığınmacıların derhal dönmesini beklemek mümkün değil” dedi. Türkiye’de 3 milyonu aşkın Suriyeli sığınmacı yaşadığını dile getiren Prof. Dr. Erdoğan, “Esad rejiminin çökmesiyle ortaya çıkan yeni koşullar Suriye’ye geri dönüş sürecini elbette hızlandıracaktır. Ancak gerçekçi olmak gerekirse tüm sığınmacıların derhal dönmesini beklemek mümkün değildir. Dönmek isteyenler bile kendileri için uygun koşulların oluşmasını bekleyeceklerdir” açıklamasında bulundu. Türkiye’de iyi bir iş bulan, kendi işini kuran, çocuklarını okullara kaydettiren, topluma belirli ölçüde uyum sağlayan Suriyeliler için vatanlarında istikrar sağlansa dahi geri dönüş kararı almanın kolay olmayacağını ifade eden Prof. Dr. Erdoğan şöyle devam etti:

“Tarım, inşaat, tekstil, hizmet sektörü ve küçük ölçekli imalat gibi alanlarda yoğun ve ucuz işgücü sağlayan Suriyeli işçilerin geri dönmesiyle işgücü arzı azalacak ve Türk vatandaşları bu boşluğu doldururken daha yüksek ücretlerden faydalanacaklardır. Ayrıca Suriyelilerin dönüşüyle iç pazarda barınma, gıda ve giyim gibi temel ihtiyaçlara yönelik talep azalacağı için özellikle kiralık konut fiyatlarında düşüş görüleceğini söyleyebiliriz. Kamu kaynaklarından Suriyelilere yönelik harcamalar da azalacağından bütçe üzerinde rahatlama söz konusu olabilecektir” -Haber Merkezi

Suriye’den 14 ay sonra yurda döndü

Manisa’nın Saruhanlı ilçesindeki evinden yaklaşık 14 ay önce ‘Gazze’ye savaşmaya gidiyorum’ diyerek çıkan, Suriye’de rejim güçleri tarafından yakalanıp, cezaevine konulan Engin Arslan (30), özgürlüğüne kavuşmasının ardından yurda döndü. Arslan, Gaziantep’te babası Metin Arslan tarafından teslim alındı.