Çocuk Komisyonu üyeleri, sosyal medyaya yaş sınırı incelemesi için 4 ülkeye gidecek: İlk durak Japonya

EVRİN GÜVENDİK/ANKARA- TBMM’de İnsan Hakları Komisyonu bünyesinde kurulu Çocuk Hakları Alt Komisyonu, son dönemde Türkiye’de de tartışılan sosyal medyada yaş sınırıyla ilgili yurt dışı ziyaretlerine Japonya’dan başlıyor. 27 Ocak’ta Japonya’ya gidecek komisyon, ardından İngiltere, Norveç ve ABD’ye de gitmeyi planlıyor. Komisyon, sosyal medyada yaş sınırını geçtiğimiz günlerde 16 yaş olarak belirleyen Avustralya ile de büyükelçilik aracılığıyla irtibata geçerek yapılan çalışma hakkında bilgi alacak.

Yerinde inceleyecekler

Komisyon Başkanı Radiye Sezer Katırcıoğlu, sosyal medya yaş sınırlamasına ilişkin kişisel görüşünün “13 yaşla başlayıp kademeli olarak 16 yaşa çıkarılması” olduğunu söyledi. Katırcıoğlu, sosyal medyada yaş sınırı konusunda yurt dışı örneklerini yerinde inceleyeceklerini belirterek, şu bilgileri dedi: “Kanun yapıcılarından uygulamaların detaylarını alacağız. Bu uygulamalarının etki analizlerini de görmek istiyoruz. 13 yaş mı 16 yaş mı hangisi daha doğru bir başlangıç olmuş, bu konudaki tecrübeleri de inceleyeceğiz.”

Yasa için çalışma ‘ocak’ta başlayacak

Meclis Dijital Mecralar Komisyonu’yla ortak yasa çalışması için ocak ayında ilk adımı atacaklarını söyleyen Katırcıoğlu, Aile, Ulaştırma ve İçişleri Bakanlıkları ile de yuvarlak masa çalışması yapacaklarını, verileri birleştirerek ortak bir çalışma metni oluşturacaklarını ifade etti. Katırcıoğlu, sosyal medyada yaş sınırı konusunda “kademeli geçiş” taraftarı olduğunu belirtti. Katırcıoğlu, “Yurt dışı uygulamalara da bakacağız,

13 yaşla başlayıp iyi sonuç elde edilemezse

16 yaşa kademeli geçiş olabilir. 13 yaşa yönelik acil bir düzenleme sonrasında 16 yaşa varan bir düzenlemeye ihtiyaç olduğu yönünde kanaatimiz var. Komisyondaki üyelerden de aldığımız görüş de 13 yaştan başlayıp 16 yaşa kademeli geçilmesi yönünde” diye konuştu. Gelecek günlerde Komisyon olarak yaş sınırıyla ilgili çocuklara da söz hakkı vereceklerini aktaran Katırcıoğlu, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın çocuk il komitelerini çağıracaklarını ve dinleyeceklerini söyledi.

TEKNOLOJİYE BÜYÜK GÖZALTI

İSMAİL ŞAHİN- Çocuk istismarına karşı sosyal medyada çeşitli ülkelerin getirdiği yaş kısıtlamalarına İngiltere farklı bir boyut kazandırmaya hazırlanıyor. Telegraph gazetesin haberine göre, İngiltere’de gelecek ay açıklanması planlanan yeni uygulamaya göre büyük sosyal medya şirketleri reşit olmayan çocukların yaş kontrolünü yüz tanıma teknolojisi ile yapmaya başlayacak. İngiliz hükümetine bağlı yayın, telekomünikasyon ve posta düzenleyicisi ile rekabet otoritesi Ofcom’un çevrimiçi güvenlik politikası başkanı John Higham, gazeteye yaptığı açıklamada, platformların “son derece doğru ve etkili” yaş kontrol teknolojileri kullanarak potansiyel olarak milyonlarca çocuğu sitelerinden kaldırmasının beklendiğini söyledi.

Ofcom’un yaptığı ankete göre, 8-17 yaş arasındakilerin yüzde 22’si sosyal medyada yalan söyleyip, 18 yaşın üzerinde olduklarını söylüyor. Ofcom, Facebook, Instagram, TikTok ve Snapchat gibi sitelerde 13 yaş sınırı olmasına rağmen, 8 ila 11 yaşındaki çocukların yüzde 60’ının sosyal medya profiline sahip olduğunu tahmin ediyor. Bu da yaklaşık olarak İngiltere’deki 1,6 milyon çocuğa eşdeğer. Yapılan araştırmalara göre 5 ila 7 yaşındaki çocukların 3’te 1’isosyal medyayı denetimsiz kullanıyor.

Milyarlarca sterlin ceza

“Çocukların yaşları hakkında yalan söyleyeceklerini anlamak için dahi olmaya gerek yok” diyen Higham, “İnsanların çocukların yaşını doğrulamak için demode veya standart 6 mekanizmalar kullanmasına izin vermeyeceğiz” dedi. Uygulanması planlanan yeni sistem ile ilgili detay verilmedi. Ancak sosyal medya şirketlerinin yaşları doğru tahmin edebilmeleri için çoklu yüz tanımlama teknolojisinden yararlanmasının isteneceği ifade ediliyor.Çevrimiçi Güvenlik Yasası uyarınca Ofcom, çocukları korumayı başaramayan teknoloji şirketlerine küresel cirolarının yüzde 10’una kadar para cezası kesme yetkisine sahip. Bu da Facebook, Instagram ve WhatsApp’ın sahibi Meta için 10 milyar sterlin anlamına geliyor.

Hangi ülkede nasıl kısıtlamalar var

Küresel faaliyet alanına sahip teknoloji şirketleri sosyal medyada son yıllarda daha sıkı yaş kontrolleri getirdiklerini söylüyor. Bu önlemler arasında kimlik tarama, yüz yaşı tahmini ve bir ebeveynden yaşı onaylaması gibi önlemler var. Sosyal medya kısıtlaması uygulayan ülkelerden bazıları şöyle:

*AVUSTRALYA: 16 yaşından küçükler için sosyal medya yasağını kabul ederek dünyada bu tür bir yasağı getiren ilk ülke oldu.

*ABD: ABD’de Çevrimiçi Gizlilik Koruma Kanunu’na göre, 13 yaş altı çocukların TikTok, Facebook ve X gibi platformlara kaydolmadan önce ebeveyn iznine ihtiyaçları var. Florida ise gelecek yıl 14 yaşından küçüklere sosyal medyayı yasaklayacak.

* FRANSA: Haziran 2023’te Fransa’da sosyal medya platformlarının kullanıcıların yaşlarını kontrol etmesi ve 15 yaş altı için ebeveyn izni alınması zorunluluğunu getirdi.

*ALMANYA: 13 ila 16 yaş arasındaki Alman gençlerin sosyal medyayı kullanmak için ebeveynlerinin iznine ihtiyaçları var.

*NORVEÇ: Norveç’te sosyal medyaya erişim için minimum 13 yaş şartı var.

*İSPANYA: Hükümeti 16 yaş altına sosyal medya yasağı öngören bir tasarıyı gündeme getirdi. Ancak yaş doğrulamanın nasıl yapılacağı belirsiz.

*GÜNEY KORE: Anne babaların oyun saatlerini belirleyeceği bir sistem getirdi. Bu sistemi pek kullanan olmadı.

*ÇİN: Çin’de 14 yaş altındakiler, TikTok’un Çin’deki versiyonu Douyin’de 40 dakikadan fazla kalamıyor. Küçük yaştakilerin internette oyun oynaması da kısıtlanıyor.

*YUNANİSTAN: Okullarda cep telefonu yasaklandı, hede sosyal medya kısıtlaması getirmek.