2024'tekilerin yarısı 6 Şubat'ın etkisi! Deprem olasılığı arttı: 'Rize ipuçlarını veriyor'

Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – 2024, 1 yıl önce 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş merkezli depremlerin izlerinin henüz silinmediği, geçmeyecek acıların sürdüğü bir yıldı. 2023’teki depremler öylesine büyüktü ki enerji yer altında varlığını hissettirmeye devam ediyordu. Artçılar bu yılda da devam ediyor, ‘son depremler’ listeleri, 6 Şubat’ın izlerini her gün listeliyordu. 2023 yılında büyük depremlerin etkisi daha fazlaydı, o yıl toplamda 74 bin 232 sarsıntı kayıtlara geçti. 2024 ise sismik aktiviteler bakımından son 25 yılın en yoğun 4’üncü senesi olacaktı. Üstelik bu sene, deprem tehlikesiyle pek de öne çıkmayan ‘şaşırtıcı’ noktalarda endişe uyandıran noktalar da listedeydi. Yıl sonuna gelindiğinde sayısı 31 bin 890’a ulaşan sarsıntıların, 2025 yılı için ifade ettiği bir şey vardı. Her geçen gün biraz daha yaklaşan büyük depremler Türkiye’nin 3 noktası için 2024’te işaretler verdi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi, Afet Yönetimi Uzmanı Doç. Dr. Bülent Özmen 2024’ün ‘deprem’ mesajlarını ve 2025 için kritik mesajı Milliyet.com.tr’de verdi.

1 Ocak 2024 Noto Yarımadası Depremi

1 OCAK 2024’TE JAPONYAYLA BAŞLADI, ON BİNLERE ULAŞTI

1 Ocak 2024'te yeni yılda saatler 16:10’u gösterdiğinde ilk büyük deprem kaydedildi. Japonya'nın Ishikawa İli, Noto Yarımadası'nda bulunan Suzu'nun 6 km kuzeydoğusundaki 7.5 büyüklüğündeki sarsıntı, peşinden pek çok artçıyı getirecek, yıl boyunca 7 den büyük başka depremler de yaşanacaktı. 2024’ün ekim ayına damgasını vuran deprem haberi ise Malatya’da hissedilen 5.9 büyüklüğündeki sarsıntıydı. Doç. Dr. Bülent Özmen’e göre Ocak, 2024 için ‘en çok depremin kaydedildiği ay'dı.Doç. Dr. Özmen 2024’ün depremlerini şöyle anlatıyor:

2024’ÜN DEPREMLERİNDE KRİTİK MESAJI RİZE VERDİ

Türkiye ve yakın çevresi faylarla çevriliydi ve buralarda herhangi bir deprem yaşanması pek de şaşırtıcı olmazdı. Ancak ne olursa olsun ismi depremle anılmayan illerden biri olan Rize’de kaydedilen 4.7’lik sarsıntı, Türkiye’nin deprem bölgelerine olan bakış açısını değiştirmişti. Her an her yerde deprem olabileceği gerçeğini ‘Rize’ hatırlattı. Doç. Dr. Bülent Özmen Rize’deki depreme ilişkin, “2024’te meydana gelen depremler değerlendirildiğinde 15 Kasım 2024’te saat 12:02’de Hemşin’de (Rize) meydana gelen 4.7 büyüklüğündeki deprem pek sık ya da hiç sallanmayan bir yerde olması nedeniyle 2024 yılının en ilginç ve en beklenmeyen depremi oldu. Bu deprem Rize kent merkezinin yaklaşık 42 km doğusunda ve Hemşin ilçe merkezinin yaklaşık 9 km güneyinde bir noktada kaydedildi. Depremin meydana geldiği yerde bilinen bir diri fay yoktur. Tarihsel ve aletsel dönem kayıtlarına göre de Rize ilinde hasar yapıcı büyük ve orta büyüklükte bir deprem kaydı yok. Hemşin’de meydana gelen deprem bize Türkiye’nin her yerinin deprem tehlikesi altında olduğunu ve depremin ne zaman, nerede olacağı gibi söylemler yerine, deprem risklerinin azaltılması çalışmalarına odaklanmamız gerektiğini bir kez daha hatırlattı” diye konuştu.

Geçmiş yıllardaki deprem verilerine bakıldığında, Türkiye’de her yıl ortalama 25 bin civarında deprem oluyor. 2024 yılında ise ortalamanın yaklaşık yüzde 30 üstünde, yani 31 bin 890 deprem meydana geldi. Bu depremlerinin neredeyse yarısını oluşturan 15 bin sarsıntı, 6 Şubat depremlerinin etkisiyle yaşandı. Doç. Dr. Bülent Özmen’e göre, 2024 yılında meydana gelen depremler il bazında değerlendirildiğinde en fazla deprem 5 bin 698’le Malatya’da kaydedildi. Bu ili sırasıyla 4 bin 234’le Kahramanmaraş, 2 bin 96’yla Muğla, bin 644 depremle İzmir, bin 340 depremle Adıyaman ve bin 176 depremle Adana izledi. Doç. Dr. Özmen, “2024 yılında can kaybına neden olan tek deprem ise 4 Mart 2024’teki 4.9’luk Yenice-Çanakkale depremidir. Deprem nedeniyle Bursa’nın Nilüfer ilçesinde bir kişi ikinci kattan atlaması sonucunda hayatını kaybetti. Türkiye’de 2024’te 9 tane can kaybı, yaralanma ve hasara neden olan deprem meydana geldi. 2024 yılında deprem nedeniyle 1 kişinin hayatını kaybetmiş, 267 kişinin yaralanmış, 46 binanın yıkılmış, 981 binanın çeşitli derecelerde hasar görmüş, 3 caminin ve 1 deponun yıkılmış olduğu görülüyor” diyerek 2024’te yaşananları özetledi.

'DEPREM OLASILIĞI DAHA DA ARTTI'

Geride kalan 2024 yılı, deprem hakkında geleceğe ipuçları vermişti. Türkiye’nin en tehlikeli 3 bölgesinde bu yılda da pek çok sarsıntı hissedilmiş, 4 ve daha büyük depremler kaydedilmişti. Bu 3 bölge en son 240 yıl önce kırılan Yedisu Fayı yani Erzincan ve Bingöl-Karlıova arasında kalan bölge, beklenen ‘Büyük İstanbul’ depreminin merkezi olacak, batısı 1912’de 7.4 ile kırılan Marmara Denizi’nin Silivri açıkları ve 2024’ün sonunda sismik hareketliliğin arttığı Denizli’ydi. 3 sismik boşluk konumu için de bölgenin aktif olduğunu işaret eden pek çok deprem kaydedildi. “Deprem olasılığı daha da arttı diyerek” o noktaları değerlendirdi. “Denizli, Kuzey Anadolu fayının en doğusundaki Yedisu ve İstanbul yani Marmara bölgesindeki 2024 yılında büyük bir deprem olmaması her ne kadar kesin tarihini bilemesek te ilerleyen zaman içinde bu bölgelerde deprem olma olasılığının daha da arttığını bize gösteriyor. En son 1784 yılında 7.3’lük deprem üreten Yedisu, 240 yıldır bir deprem üretmemesi nedeniyle sismik boşluk olarak ve bu nedenle deprem olma olasılığı en yüksek yerlerden biri olarak gösteriliyor” diyen Doç. Dr. Özmen, sözlerini olası Büyük İstanbul Depremi’ne dikkat çekerek şöyle noktaladı.